هیپرتریکوزیس (Hypertrichosis) به معنای افزایش رشد موهای غیرجنسی (غیر وابسته به آندروژن) بیش از حد انتظار برای سن، جنسیت، نژاد و قومیت بیمار است. این وضعیت می‌تواند ایدیوپاتیک (ناشناخته)، ناشی از دارو یا مرتبط با یک وضعیت سیستمیک زمینه‌ای باشد. هیپرتریکوزیس را می‌توان براساس سن بروز (مادرزادی در برابر اکتسابی)، محل (عمومی در برابر موضعی) و نوع رشد مو (لانگو در برابر موهای انتهایی) طبقه‌بندی کرد. هیپرتریکوزیس باید از هیرسوتیسم (hirsutism) متمایز شود. در هیرسوتیسم، رشد بیش از حد مو در نواحی وابسته به آندروژن (مانند ناحیه ریش و ناحیه تناسلی) محدود می‌شود؛ اما در هیپرتریکوزیس اینطور نیست.
هیپرتریکوزیس عمومی:
-
هیپرتریکوزیس عمومی مادرزادی: رشد بیش از حد موهای لانگو (lanugo) نازک و خاکستری تا بلوند در هنگام تولد با هیپرتریکوزیس لانگوینوزا مادرزادی همخوانی دارد، که یک وضعیت نادر است که در آن موهای لانگو با موهای ولوس (vellus) طبیعی جایگزین نمی‌شوند. موهای لانگو می‌توانند تا 10 سانتی‌متر رشد کنند. ممکن است ناهنجاری‌های مرتبط با چشم‌ها، گوش‌ها و سیستم گوارشی نیز وجود داشته باشد. نوزادانی که با رشد بیش از حد موهای رنگی و انتهایی به دنیا می‌آیند، باید برای مصرف مواد مخدر یا الکل مادر و ناهنجاری‌های دهان و صورت، استخوانی و یا عصبی مورد ارزیابی قرار گیرند. عدم وجود این ویژگی‌ها و تاریخچه خانوادگی هیپرتریکوزیس تشخیص هیپرتریکوزیس خانوادگی خوش‌خیم را تأیید می‌کند.
-
هیپرتریکوزیس عمومی دوران کودکی: توسعه پیشرونده موهای رنگی و انتهایی در اوایل کودکی ممکن است در هیپرتریکوزیس پیش‌بلوغی رخ دهد. با این حال، اختلالات ناشی از افزایش آندروژن باید رد شود. تاریخچه خانوادگی هیپرتریکوزیس، اصالت مدیترانه‌ای یا آسیای جنوبی، الگوی رشد "درخت کاج وارونه" در پشت و عدم وجود علائم دیگر بلوغ زودرس، تشخیص هیپرتریکوزیس پیش‌بلوغی را تأیید می‌کند. وجود آکنه همزمان، موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی و افزایش سطح آندروژن شک به افزایش آندروژن را برمی‌انگیزد.
-
هیپرتریکوزیس عمومی بالغین: هیپرتریکوزیس لانگوینوزا اکتسابی به عنوان یک اختلال پارانوپلاستیک در نظر گرفته می‌شود که اغلب با سرطان ریه، سینه و کولون همراه است. بیماران باید برای غربالگری بدخیمی تحت بررسی قرار گیرند. رشد بیش از حد موهای رنگی و انتهایی در بالغین ممکن است به مصرف داروهای زمینه‌ای (بیشتر مینوسیدیل، فنی‌توئین و سیکلوسپورین)، کم‌کاری تیروئید، سوءتغذیه (از جمله بی‌اشتهایی عصبی)، آسیب مغزی تروماتیک، درماتومیوزیت، آکرودینیا، HIV پیشرفته یا سندرم POEMS مربوط باشد. بررسی کامل سیستم‌های بدن با آزمایش‌های مرتبط باید انجام شود.
هیپرتریکوزیس موضعی اغلب زمانی رخ می‌دهد که رشد موهای انتهایی در نواحی‌ای که معمولاً با موهای ولوس مشخص می‌شوند، اتفاق بیفتد. هیپرتریکوزیس موضعی ممکن است یک ناهنجاری تک‌موضعی رشدی باشد (مشخص شده با محل هیپرتریکوزیس) یا به یک هامارتومای زمینه‌ای، اختلال سیستمیک یا التهاب موضعی مرتبط باشد.
-
هیپرتریکوزیس موضعی مادرزادی و دوران کودکی ممکن است یک ناهنجاری رشدی موضعی باشد (مانند سندرم آرنج پرمو، کف دست و پاهای پرمو، تریکومگالی مژه‌ها، هیپرتریکوزیس لاله گوش، هیپرتریکوزیس نوک بینی، هیپرتریکوزیس نووید)، مرتبط با یک هامارتومای زمینه‌ای (مانند خال بکر، خال مادرزادی، نوروفیبروم پلکسفورم)، یا مرتبط با یک ژنودرماتوز زمینه‌ای (مانند پورفیریای جلدی تأخیری، سندرم وینچستر، سندرم روبینشتاین-تیبی، سندرم کورنلیا د لانژ و بسیاری دیگر). رشد موها به طور متمرکز بر روی ستون فقرات باید نگرانی از ناهنجاری ستون فقرات را برانگیزد. حلقه‌ای از هیپرتریکوزیس که آپلازیای پوستی را احاطه کرده است (علامت یقه مو) ممکن است نقص عصبی زمینه‌ای را نشان دهد.
-
هیپرتریکوزیس موضعی اکتسابی بالغین ممکن است به علت التهاب مزمن یا تروما در محل خاصی رخ دهد، مانند محل گچ قبلی، محل‌های خارش مزمن به دلیل خارش مزمن و در محل‌های لوپوس پنی‌کولیت، مورفیا یا پورفیریاهای قبلی (عمدتاً پورفیریای جلدی تأخیری و پورفیریای متنوع). علاوه بر این، هیپرتریکوزیس موضعی اکتسابی ممکن است در محل‌های کاربرد قوی استروئیدهای موضعی دیده شود.
موضوع مرتبط: تریکومگالی (trichomegaly)